Gevangenkampen Bosnië waren deel van plan

Dat betoogde aanklager Dermot Groome woensdagmiddag bij het Joegoslaviëtribunaal bij de eerste dag van het proces tegen de Servische generaal Mladic.

De aanklager liet beelden zien van het bekende kamp in Omarska. Het was wereldwijd bekend dat mensen hier werden gehouden als vee, zo bleek uit persfoto’s en tv-verslagen.

De aanklager stelde dat de militaire leiding van de Serviërs bewust het risico namen van grootschalige sterfte. „Er is geen twijfel over dat Mladic van deze kampen wist. Het was een manier om moslims van de Serviërs te scheiden.”

Ook bleek dat de moordpartijen door scherpschutters in Sarajevo vanaf 1992 wel degelijk het werk van het militaire commando waren, waarvan ook Ratko Mladic deel uitmaakte. De aanklager liet enkele beelden zien van scherpschuttersnesten en van welke korte afstanden er werd gevuurd op de burgerbevolking. „Uit een groep meisjes werd de mooiste eruit gekozen”, citeerde de aanklager een ooggetuige. „Het plan was doelbewust de meeste pijn aan de overlevenden toe te brengen.”

Het leven in Sarajevo was vanaf 1992 dag en nacht gevuld met angst, aldus Groome. „Het huis was niet veilig, de auto was niet veilig, en de tram was niet veilig. Dat was de realiteit waarin de burgers leefden.”

In de aanklacht tegen Mladic wordt een opsomming gegeven van slachtoffers van scherpschutters in Sarajevo. Opvallend is dat er veel meisjes en vrouwen tussen zitten (de jongste zelfs van drie jaar), die niet kunnen worden gezien als een militaire bedreiging. Dat brengt de aanklagers daarom tot de conclusie dat hier sprake was van terreur.

De aanklagers hebben ook een voormalig scherpschutter bereid gevonden om te getuigen over deze kwestie.

Eerder woensdagmorgen bleek dat de Bosnisch-Servische generaal een aantekenboekje had waarin verslagen bijhield van gesprekken met hoge politici over een Servische overheersing van Bosnië-Herzegevina. De aanklager liet pagina’s met het handschrift van de verdachte zien om zijn verhaal te ondersteunen.

De aanklager stond uitgebreid stil bij het strategische doel van de dominantie over de Joegoslavische deelrepubliek. Mladic sprak onder anderen met Radovan Karadzic, die momenteel eveneens terechtstaat voor het VN-tribunaal.

Volgens de aanklager liepen de spanningen in Joegoslavië op nadat eind jaren tachtig verschillende regio’s op het punt stonden onafhankelijk te worden. Vooral in Bosnië was dit een probleem, omdat deze regio werd bevolkt door zowel moslims als (christelijke) Serviërs. De plannen die Mladic en Karadzic maakten, liepen doelbewust uit op de verdrijving en zelfs uitroeiing van de moslimbevolking uit sommige streken.

Mladic staat terecht voor drie misdrijven die destijds zijn gepleegd, namelijk misdaden tegen de mensheid, oorlogsmisdrijven en volkerenmoord.

Aanklager Groome stond woensdagmorgen uitgebreid stil bij twee steden, Sarajevo en Srebrenica . Sarajevo was een „voorbeeld van diversiteit”, aldus de aanklager, vanwege het vreedzaam samenleven van moslims en Serviërs. Totdat de Serviërs hun campagne begonnen.

Groome vertelde een verhaal over een 14-jarige jongen wiens vader in november 1992 een van de 115 vermoorde mannen was.

De schaal van het bloedbad in Srebrenica was wel groter, omdat daar ten minste 7000 mannen zijn vermoord. „Maar de intentie was dezelfde”, aldus de aanklager.

Mladic zelf zag er redelijk goed uit. De 70-jarige oud-generaal was gekleed in een donker pak met een wit overhemd. Bij voorbereidende zittingen droeg hij nog wel eens een petje, maar woensdagmorgen niet. Ook botsingen tussen de verdachte en de rechter, zoals bij eerdere zittingen, bleven uit.

De berichten over Mladic’ gezondheid zijn overigens slecht. Zijn advocaat Branko Lukic zei vanochtend dat Mladic na zijn arrestatie een jaar geleden helemaal had moeten worden „gerepareerd.”

In de jaren van zijn voortvluchtigheid was zijn beroerte niet behandeld en verloor hij enkele tanden. Nog steeds heeft hij moeite met zijn concentratie en moet zijn advocaat vrijwel alles zelf doen. Zelf heeft Lukic meermalen geprobeerd het proces een halfjaar uit te stellen, omdat veel materiaal te laat binnenkwam. Nog deze week heeft hij een verzoek tot opschorting ingediend, waarover de rechters nog moeten beslissen.

Het wrakingsverzoek over de Nederlandse rechter Orie , die het proces leidt, is dinsdag afgewezen. Volgens president Meron van het tribunaal heeft Mladic onvoldoende aangetoond dat Orie partijdig is.

De zitting van woensdag is gesloten. Donderdagochtend zet de aanklager zijn betoog voort. Dan komt de genocide na de val van Srebrenica in 1995 aan de orde.

Gevangenkampen Bosnië waren deel van plan

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?