Neuroloog niet optimistisch over herstelkansen Friso

Uitdehaag, tevens voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie, is niet optimistisch. „De hersenen van de prins hebben massieve schade opgelopen. De hoop dat afkoeling de prins zou hebben beschermd tegen al te groot hersenletsel werd helaas niet vervuld, zo meldden de Oostenrijkse artsen. Dat maakt de voortekenen somber.”

Prins Friso lag 25 minuten bedolven onder de sneeuw. In die tijd stopte zijn ademhaling en hartfunctie. Na zijn redding werd hij 50 minuten lang gereanimeerd, waarna het hart weer op gang kwam.

De behandeling wordt voortgezet. Er is gesproken over neurologische revalidatie. Valt daaruit af te leiden, mede gezien de behandeltijd van een week, dat de prins inmiddels zelf kan ademen?

„Dat is een beetje speculeren. De periode dat patiënten worden beademd, kan individueel verschillen, dus dat zegt niet alles. Directe informatie daarover gaven de artsen niet. Maar het feit dat zij in de richting van revalidatie willen gaan werken, kan inderdaad betekenen dat de prins zelf ademt.”

Als zo’n patiënt zelf ademt, maar niet reageert op pijnprikkels, hoe groot is dan de kans dat zo iemand nog bijkomt?

„Daar zijn geen percentages over bekend. Ik blijf daar liever ook buiten. Op het moment dat iemand weliswaar zelf ademt, maar nog steeds niet reageert op prikkels, slinkt de kans op herstel. Tijd is in de neurologie een belangrijke factor. Je moet in dit vak geduldig zijn. Hoe langer het coma duurt, hoe kleiner de kans dat zo’n patiënt nog wakker wordt.”

Even voor de duidelijkheid, hersendood is een heel andere situatie?

„Ja, bij patiënten die hersendood zijn, is het brein nog zwaarder beschadigd. In feite is er dan geen mogelijkheid van herstel meer. Bij zo’n patiënt wordt de behandeling ook gestaakt.”

Patiënten in coma krijgen doorgaans sondevoeding?

„Dat klopt. In sommige gevallen keren na langere tijd bepaalde reflexen terug, zoals de slikfunctie. Maar zo kort na een ongeval bestaat er nog volledige afhankelijkheid van kunstmatige voedseltoediening. Als dat permanent nodig is, kan vloeibare voeding ook via een lijn rechtstreeks door de maagwand worden gegeven, een zogeheten PEG-sonde. Voeding is niet direct het probleem bij zulke patiënten.”

Zijn er na de fase op de intensive care nog risico’s op complicaties?

„Ja. Bedlegerige patiënten lopen risico’s op bijvoorbeeld doorliggen, een longontsteking of urineweginfecties.”

Kan de familie nog voor moeilijke beslissingen komen te staan?

„Dat kan zeker het geval zijn. Steeds vraagt een arts zich af hoe zinvol het geven van een bepaalde behandeling is. Dat weeg je af tegen de risico’s op complicaties en de kans op een goede reactie op de therapie. Het is vaak geen zwart-witsituatie, zeker als er sprake is van een glijdende schaal waarbij de kans op herstel afneemt en complicaties blijven optreden. Je kijkt steeds hoe proportioneel een behandeling is, wat een patiënt daar zelf eventueel ooit over verklaard heeft en wat de familie vindt. Dat vergt secuur handelen.

Het komt ook voor dat bij een langdurig coma, waarvan het waarschijnlijk is dat iemand er niet meer uitkomt, wordt afgezien van behandeling van bepaalde complicaties omdat verder doorbehandelen medisch geen zin meer heeft. Dat is vaak iets wat je pas na lange tijd besluit.”

Is herstel uit coma mogelijk? Wat zijn de opties tussen volledig herstel en geen herstel?

„Het zijn de twee uitersten van het spectrum. Herstel uit coma is zeker mogelijk, maar het kan ook zijn dat een patiënt nooit meer wakker wordt of ergens ertussenin uitkomt. De manier waarop de Oostenrijkse artsen de zaken verwoordden, doet vermoeden dat volledig herstel van de prins zeer waarschijnlijk geen reële optie meer is. We beschikken niet over de details, maar het is zeer wel mogelijk dat hij niet meer wakker wordt en tot communicatie komt. Het kan ook zijn dat hij wel ontwaakt, maar dan met ernstige restschade aan de hersenen, waardoor bepaalde lichaamsfuncties niet goed meer werken en ook de cognitieve functies zoals het denken, het geheugen en de concentratie zijn aangedaan.”

Tot hoelang is herstel mogelijk?

„De meeste verbetering heeft over het algemeen plaats in de eerste weken. Na ongeveer een halfjaar is in grote lijnen wel bekend wat het perspectief is. Als er dan geen zichtbaar herstel is, is de kans uiterst klein dat het alsnog gebeurt.”

Hoe ziet neurologische revalidatie eruit?

„De behandeling bestaat uit het toedienen van prikkels om de hersenen te activeren. Dat kan zijn door fysieke prikkels als aanraking en massage, maar ook door licht- en geluidsprikkels. We beschikken helaas onvoldoende over bewijzen uit studies met grotere groepen patiënten dat zo’n aanpak werkt, maar je hoopt dat al die prikkels bij elkaar het herstel bevorderen.”

Wat kenmerkt patiënten die niet meer uit coma komen?

„Het coma gaat op een gegeven moment over in wat tegenwoordig wordt aangeduid als het niet-responsief waaksyndroom. Vroeger heette dat permanent vegetatieve status of coma vigil. Zulke patiënten hebben een dag- en nachtritme en doen overdag hun ogen open. Sommigen kunnen ook nog slikken of beschikken over andere reflexen. Het kan moeilijk zijn om in te schatten in hoeverre er al dan niet sprake is van echte reacties op de omgeving. Daarover is nogal eens discussie.”

Neuroloog niet optimistisch over herstelkansen Friso

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?